ازدواج یکی از مهم‌ترین تصمیماتی است که هر فرد در زندگی خود می‌گیرد و برای داشتن یک ازدواج موفق، وجود عوامل مختلفی از جمله ارتباط مؤثر، اعتماد متقابل و عشق و احترام ضروری است، اما یکی از مهم‌ترین عواملی که شاید کمتر به آن توجه شود، داشتن اعتمادبهنفس یا به عبارت بهتر عزت نفس است. ویژگی مهمی که فرد با دارا بودن آن می‌تواند به بسیاری از خواسته‌های خود در زندگی رسیده و مبنای یک زندگی سالم را پی‌ریزی کند. در واقع افراد با عزت نفس بالا نه تنها در زندگی فردی خود بهتر عمل می‌کنند، بلکه در روابط زناشویی نیز می‌توانند نقش کلیدی در موفقیت ازدواج ایفا کنند.
اعتماد به نفس و عزت نفس، تفاوت‌ها و شباهت‌ها
به این نکته خوب توجه کنید که واقعیت این است که تعداد مطالبی که در مورد اعتمادبهنفس وجود دارد کم نیست، خصوصاً در زمینه داشتن اعتمادبهنفس در سخنرانی و ارائه مطلب در جمع و حاضر شدن در نزد دیگران و... چراکه حضور در مقابل دیگران و حرف زدن، همیشه تا حدی همراه نگرانی بوده و طبیعی است که کمبود اعتمادبهنفس می‌تواند این نوع از استرس را (که اگر بخواهیم نام‌گذاری دقیق‌تری انجام دهیم از مصادیق استرس اجتماعی محسوب می‌شود) افزایش دهد، اما اگر بخواهیم با ادبیات استراتژی فردی صحبت کنیم، اعتمادبهنفس یک شاخص تأخیری است، نه یک شاخص پیشرو و تلاش برای افزایش اعتمادبهنفس مسیر فرعی است، درست مانند اینکه کسی بدون جستجوی علت سردرد، درمان سردرد خود را در قرص‌های آرامبخش جستجو کند.
به عبارت دیگر ما بعد از وقوع انواع رویدادها، مشکلات، رفتارها و تصمیم‌ها، در نهایت کمبود اعتمادبهنفس یا اعتمادبهنفس بالا را مشاهده می‌کنیم اما برای تغییر رفتار و نگرش، بهتر است به شاخص‌های پیشرو فکر کنیم. مؤلفه‌هایی که اگر امروز در آن‌ها تغییر ایجاد کنیم، نویدبخش این مسئله می‌شوند که در آینده، تغییرات بزرگ و مثبتی در راستای هدفمان ایجاد کنند، لذا با ذکر این نکته «عزت نفس» یک شاخص پیشرو محسوب می‌شود.
در تعریف عزت نفس افراد مختلف حرف‌های متفاوتی مطرح کرده‌اند. اما تعریف ساده‌ای که ناتانیل براندن در کتاب روانشناسی عزت نفس مورد اشاره است می‌تواند درک این مفهوم را ساده کند؛ فرض کنیم که هر انسانی در جامعه دارای یک برچسب ارزش است، مانند هر کالایی که در فروشگاه برچسب قیمت دارد، طبیعی است که هر انسانی دوست دارد ارزش این برچسب را افزایش دهد و از کالاهای گرانقیمت بازار باشد، اما چند خطای ذهنی وجود دارد؛ یکی اینکه انسان‌ها خود را کالا در نظر بگیرند و دیگری اینکه ارزش را با قیمت یکسان بدانند و سوم اینکه «تعیین ارزش» خود را مانند یک کالا، به دست مکانیزم عرضه و تقاضای جامعه بسپارند.
واقعیت این است که ارزشی که من برای خودم قائل هستم روی رفتار من و برخورد من با دیگران و متعاقب آن برخورد دیگران با من تاثیر می‌گذارد و من باید یاد بگیرم که این ارزش را دیگران به من نمی‌دهند بلکه من با رفتار و گفتار و ذهنیت و نگرش خود، در ذهن دیگران ایجاد می‌کنم.
امروزه برای افزایش اعتمادبهنفس راهکارهای تجاری عجیب و شگفت‌انگیزی پیشنهاد می‌شود که البته این راهکارها مدتی ذهن را درگیر خود می‌کنند و فراموش می‌شوند، اما عزت نفس، راهکارهای شناختی و علمی و کاربردی مشخص دارد و طبیعی است که تلاش برای اصلاح ریشه، میوه بهتری را نیز به همراه خواهد داشت. ضمن اینکه در بسیاری از موراد و البته نه همیشه، آنچه به عنوان کمبود اعتمادبهنفس می‌شنویم صرفاً کمبود عزت نفس است که در طول زمان به شکل‌های مختلف از جمله اعتمادبهنفس پایین نمود پیدا کرده است.
نکته
اعتماد به نفس به معنای باور به توانایی‌های خود در انجام کارهای مختلف است، در‌حالی‌که عزت نفس به ارزش‌گذاری فرد نسبت به خود و احساس ارزشمندی بازمی‌گردد، هر دو مفهوم در زندگی اهمیت بالایی دارند و می‌توانند به‌طور مستقیم بر کیفیت روابط زناشویی تاثیر بگذارند. افرادی که عزت نفس بالایی دارند، معمولاً در مقابل چالش‌های زندگی مشترک واکنش‌های مناسب‌تری از خود نشان می‌دهند و بهتر می‌توانند با مشکلات برخورد کنند. از سوی دیگر، اعتمادبهنفس بالا که ثمره عزت نفس است می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری‌های بهتر و موفقیت ازدواج شود، زیرا افراد با اعتمادبهنفس قوی، نسبت به توانایی‌های خود در حفظ و تقویت رابطه باور دارند. اگر برای شما ثمره مهم است از کنار این مطلب بگذید و به ادامه مطلب توجه کنید اما اگر می‌خواهید عمیق‌تر نگاه کنید روی موضع مهم عزت نفس و ارزشمندی خود در زندگی بیشتر فکر کنید.
نقش اعتمادبهنفس در موفقیت ازدواج
ایجاد ارتباط مؤثر
یکی از عوامل موفقیت ازدواج، توانایی در برقراری ارتباط مؤثر است. وقتی افراد اعتمادبهنفس بالایی دارند، بهتر می‌توانند احساسات و نیازهای خود را با همسر خود در میان بگذارند. این موضوع از بسیاری از سوءتفاهم‌ها جلوگیری می‌کند و رابطه‌ای سالم و پایدار را به وجود می‌آورد. افرادی که به خود اطمینان دارند، به راحتی می‌توانند نظرات و احساسات خود را ابراز کرده و در عین حال به نظرات و احساسات طرف مقابل خود نیز احترام بگذارند. این توانایی در روانشناسی ازدواج به عنوان یکی از مهارت‌های کلیدی برای ازدواج موفق شناخته می‌شود.
پذیرش و احترام متقابل
افرادی که از اعتمادبهنفس بالایی برخوردارند، قادرند همسر خود را به عنوان یک انسان مستقل با نقاط قوت و ضعف‌های او بپذیرند. این پذیرش متقابل، یکی از اصول پایه‌ای در موفقیت ازدواج است. وقتی شما به خود و توانایی‌های خود اعتماد دارید، کمتر به رفتارهای کنترل‌گرایانه دست می‌زنید و بیشتر به ایجاد یک محیط پر از احترام و محبت تمایل دارید. بررسی‌ها نشان می‌دهد زوج‌هایی که به یکدیگر احترام می‌گذارند و پذیرای تفاوت‌های یکدیگر هستند، احتمال بیشتری برای داشتن یک ازدواج موفق دارند.
مدیریت تعارضات
«هر رابطه‌ای با تعارض روبه‌رو می‌شود.» بنابراین به‌دنبال رابطه بدون تعارض و چالش احتمالا برای این است که ما نمی‌دانیم از وجود این مسأله در زندگی گریزی نیت پس باید به‌جای مقابله با ایجاد چالش‌ها نحوه کنارآمدن و رویارویی با آن‌ها را بدانیم و نحوه مدیریت این تعارضات یکی از عوامل موفقیت ازدواج است. افراد با اعتمادبهنفس بالا، در مواجهه با مشکلات و چالش‌های زندگی مشترک به‌جای فرار یا پرخاشگری، رویکردی سازنده اتخاذ می‌کنند و به‌جای ترس از رویارویی با مشکلات، به‌دنبال راه‌حل‌هایی موثر هستند و با همسر خود برای حل این تعارضات همکاری می‌کنند. اعتمادبهنفس باعث می‌شود افراد در برابر اختلافات احساسی یا اختلاف نظرها، با آرامش و منطق برخورد کنند که این موضوع، کلیدی برای موفقیت ازدواج است.
خودکفایی عاطفی
خودکفایی عاطفی به این معناست که فرد بتواند از درون خود احساس شادی و رضایت کند، بدون اینکه به دیگران یا عوامل بیرونی وابسته باشد. افراد با اعتمادبهنفس بالا، خودکفایی عاطفی بالایی دارند و این موضوع در ازدواج موفق بسیار مهم است، زیرا از وابستگی بیش از حد به همسر جلوگیری می‌کند و هر دو طرف می‌توانند به عنوان دو فرد مستقل، اما متحد، در کنار یکدیگر زندگی کنند.
افزایش اعتماد به نفس برای موفقیت در ازدواج
اعتماد به نفس یک ویژگی ذاتی نیست و می‌توان آن را با تمرین و توجه تقویت کرد. در ادامه به برخی از راه‌های افزایش اعتمادبهنفس که به‌طور مستقیم بر موفقیت ازدواج تاثیر می‌گذارند، اشاره می‌کنیم:
تمرکز بر نقاط قوت خود
به‌جای تمرکز بر نقاط ضعف، تلاش کنید به نقاط قوت خود توجه کنید. لیستی از توانایی‌ها و موفقیت‌های خود تهیه کنید و به‌طور منظم آن‌ها را مرور کنید. این کار باعث می‌شود احساس بهتری نسبت به خود داشته باشید و در روابط زناشویی نیز اعتمادبهنفس بیشتری پیدا کنید.
بهبود مهارت‌های ارتباطی
همان‌طور که قبلاً اشاره شد، ارتباط مؤثر یکی از عوامل موفقیت ازدواج است، با شرکت در کلاس‌های مهارت‌های ارتباطی یا مشاوره می‌توانید یاد بگیرید که چگونه بهتر با همسر خود صحبت کنید و مشکلات را حل کنید، این مهارت‌ها به شما کمک می‌کنند تا در روابط خود قوی‌تر و مؤثرتر عمل کنید.
پذیرش شکست و یادگیری از آن
شکست، بخشی از زندگی است و نمی‌توان از آن اجتناب کرد. افراد با اعتمادبهنفس بالا، از شکست‌ها درس می‌گیرند و به‌جای ناامیدی، از آن‌ها به‌عنوان فرصتی برای رشد استفاده می‌کنند. یادگیری از شکست‌ها و تجربیات منفی در روابط زناشویی نیز می‌تواند به موفقیت ازدواج کمک کند.
فعالیت‌های فیزیکی و مراقبت از سلامت جسمی
ورزش کردن و فعالیت‌های بدنی به بهبود اعتماد به نفس کمک می‌کنند. وقتی شما از نظر جسمی قوی و سالم هستید، احساس بهتری نسبت به خود دارید که این احساس مثبت به روابط زناشویی شما نیز منتقل می‌شود. علاوه‌بر این، مراقبت از سلامت روان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. کمک گرفتن از یک روانشناس خبره می‌تواند به شما کمک کند تا مشکلات روانی و عاطفی خود را حل کرده و در نهایت اعتمادبهنفس بیشتری پیدا کنید.
تعیین اهداف کوچک و دستیابی به آن‌ها
تعیین اهداف کوچک و قابل دسترسی می‌تواند به شما کمک کند تا اعتمادبهنفس خود را به تدریج افزایش دهید. این اهداف می‌توانند در زمینه‌های مختلفی از زندگی باشند؛ مثلاً بهبود مهارت‌های ارتباطی، شرکت در فعالیت‌های اجتماعی بیشتر یا حتی یادگیری یک مهارت جدید. با دستیابی به این اهداف، شما به خودتان نشان می‌دهید که قادر به موفقیت هستید و این احساس موفقیت و حس خوب ناشی از آن در زندگی شما جریان پیدا می‌کند.
نتیجه‌گیری و جمع‌بندی
اعتمادبهنفس نقش بسیار مهمی در موفقیت ازدواج دارد و افرادی که اعتمادبهنفس بالایی دارند، قادرند بهتر با همسر خود ارتباط برقرار کنند، تعارضات را مدیریت کنند و روابط زناشویی خود را بهبود بخشند. با این حال، اعتمادبهنفس ویژگی‌ای نیست که به صورت ثابت و همیشگی در افراد وجود داشته باشد. با تمرین و توجه به راه‌های افزایش اعتماد به نفس، می‌توانید این ویژگی را تقویت کنید و به ازدواج موفق خود کمک کنید.