داشتن اختلاف و وجود تفاوت مسأله‌ای است که در همه روابط از رابطه زوجین گرفته تا رابطه خواهر- برادری وجود دارد و با توجه به اینکه هر یک از انسان‌ها نظر و اندیشه مخصوص به خود را دارند، گریزی از آن نیست. حتی زوج‌هایی که با هم بیشترین حد از تفاهم را هم دارند، در رابطه‌شان با تفاوت‌های زیادی روبرو می‌شوند، همانطور که ممکن است ما حتی با نزدیک‌ترین افراد خانواده خود تعارض‌هایی داشته باشیم یا با دوست صمیمی‌مان هم به مشکل بخوریم. اما گاهی این تفاوت جای خود را به اختلاف یا تعارض می‌دهد که مسیر زندگی ما را تغییر داده، منجر به چالش‌های مداوم شده یا عرصه را برای زندگی کردن سخت می‌کند، اینجا دیگر نمی‌توان این تفاوت‌ها را نادیده گرفت و باید به فکر حل آنها باشیم.
اختلاف مذهبی و اعتقادی در ازدواج یکی از این اختلافات بوده و از عوامل بسیار تأثیر‌گذار روی رابطه است که ابعاد بسیاری از زندگی را در برمی‌گیرد. بنابراین به هیچ عنوان نباید از کنار این اختلاف به‌سادگی گذشت، چراکه اصولاً انسان‌ها در زمینه مذهب انعطاف کمی از خود نشان می‌دهند.
البته این‌طور نیست که هیچ دو نفری نتوانند با وجود چنین اختلافی با هم یک ازدواج موفق بسازند، اما دو پیش‌زمینه برای ساخت یک رابطه خوب با وجود این اختلافات لازم است؛ اول شناخت ریسک‌ها و کنار آمدن با اختلافات احتمالی و دوم یادگیری مهارت‌هایی که هر زوجی برای حل اختلافات و مشکلات به آنها نیاز دارد.
نکته
در بررسی تفاوت اعتقادی باید به این مسالۀ بسیار مهم توجه کرد که تفاوت اعتقادی باید در کنار دیگر موارد بررسی شود نه به شکل تکی! گاهی اگر وزن این اختلاف را به صورت جداگانه بررسی کنیم شاید خیلی زیاد نباشد اما وقتی همه شباهت‌ها و تفاوت‌ها بررسی میشود، این موضوع اهمیت ویژه‌ای خواهد داشت. برای اینکه بدانیم تفاوت اعتقادی چقدر وزن دارد و می‌تواند خطرآفرین باشد دو فرد را در نظر بگیرید که ضمن تفاوت اعتقادی از حیث شخصیتی هم تفاوت داشته باشند، مثلاً یکی درون‌گرا و دیگری برون‌گرا باشد، این امر ممکن است به تفاوت اعتقادی دامن بزند و درصد تخریب را چند برابر بیشتر کند، یا دو نفر با دو فرهنگ متفاوت ممکن است تفاوت اعتقادی کمی داشته باشند اما همین اندک مقدار با تفاوت فرهنگی پررنگ‌تر میشود. بنابراین تفاوت تحصیلات، سن، فرهنگ، شخصیت و... همه می‌تواند به اختلاف اعتقادی دامن بزند و باید این مولفه را در کنار سایر ویژگی‌ها دید و بررسی کرد.
پیش از پرداختن به اینکه اختلاف اعتقادی ممکن است چه مشکلاتی به وجود بیاورد نیز دو نکته را فراموش نکنید:
1)تفاوت‌ها را به رسمیت بشناسید
مدارا کردن واکنش مناسبی به تضادها، اختلاف‌ها و تفاوت‌ها است؛ مدارا و سازگاری یعنی نرمی و انعطاف‌پذیری در برابر اختلاف‌ها و البته که این خصیصه یک توانمندی است، صرف داشتن یک اختلاف نباید اسباب ناراحتی شما را فراهم کند. ای بسا اگر همسران بخواهند بر مواضع خود پافشاری کرده و نظر خود را به دیگری تحمیل کنند، عواطف منفی آنان نسبت به یکدیگر برانگیخته میشود و از محبت و صمیمیت نیز خبری نخواهد بود و در مجموع زندگی خوشی نخواهند داشت. به همین دلیل یکی از نیازهای زندگی زناشویی، مدارای همسران با یکدیگر است.
2)بر سر اصول معامله نکنید
ضمن سازگاری برای ساخت زندگی مشترک نباید از اصول تخطی کنید؛ اگر موردی از این دایره و اصول شما خارج بود، باید تا حد ممکن به اصلاح فرد کمک کنید و اگر امکان این کار را نداشته باشد، نباید به قیمت حفظ خانواده، ایمان خود را از دست بدهید. بنابراین نیاز است برای تشخیص این موارد و به دست آوردن شناخت کافی پیش از ازدواج با چشمانی باز پیش بروید.
اما مواردی که در ادامه به آنها اشاره میشود مشکلات احتمالی هستند که ممکن است در آینده به خاطر اختلاف مذهبی برایتان پیش بیاید:
اختلاف در مورد پوشش
زمانی که صحبت از پوشش میشود، در واقع یک مسئله دوطرفه در میان است. یعنی هم احتمال دارد مثلاً آقا به خانم ایراد بگیرد و هم احتمال دارد خانم از سبک لباس‌های آقا ناراضی باشد. حتی احتمال دارد این اختلافات به سطح خانواده‌ها هم کشیده شود، یعنی مثلاً خانمی که مذهبی نیست از اینکه باید در گشت و گذار‌ها با مادر شوهر و خواهر شوهر چادری/ محجبه خودش بیرون برود، ناراضی باشد.
اختلاف در ارتباطات
نحوه برقراری رابطه با دیگران مسأله بعدی است که با موضوع اعتقاد و مذهب مرتبط است؛ فرض کنید در یک رابطه، آقا مذهبی و خانم غیرمذهبی است. احتمالاً خانم با توجه به نحوه تربیت و تجربیاتی که تا پیش از ازدواج داشته، ارتباط شغلی یا دوستانه با یک آقای دیگر را بسیار عادی بداند، در مقابل اما شوهر او نسبت به این ارتباط به شدت حساسیت نشان داده و حتی آقایانِ اقوام او را هم زیر نظر بگیرد.
اختلاف در تربیت فرزند
به طور کلی تربیت فرزند خودش می‌تواند یکی از سرچشمه‌های ایجاد اختلافات بین زن و شوهر باشد. همانطور که ممکن است در رابطه‌ای با اختلاف فرهنگی نحوه تربیت فرزندان مشکل‌ساز شده و زن و شوهر را به دردسر بیندازد، در مورد اختلاف مذهبی هم شرایط به همین صورت است. یعنی ممکن است مثلاً آقا بخواهد فرزندش در جمع‌های دینی و مذهبی حضور داشته باشد اما خانم نظر متفاوتی داشته باشد! یا بالعکس.
اختلاف با خانواده‌ها
با توجه به تأثیری که خانواده‌ها روی فرزندان‌شان دارند، ممکن است در آینده بیشتر از آن چیزی که فکر می‌کنید مشکل‌ساز شوند و رابطه شما را کمی تیره کنند. یادتان باشد در هر حال هر دوی شما نماینده‌ای از خانواده‌تان و رفتارها و افکارشان هستید و این تفاوت‌ها را خانواده‌ها تحمل نکنند.
اختلاف در آداب و رسوم
یک مهمانی دسته‌جمعی را تصور کنید که در آن خانواده همسرتان رفتار‌هایی به غیر از رفتار‌های معمول خانواده شما دارند. مثلاً ممکن است خانواده شما همیشه در مهمانی‌ها کار‌هایی مثل رقصیدن انجام بدهند یا جمع آقایان همگی با هم قلیان بکشند اما در خانواده همسر شما چنین چیزهایی به هیچ عنوان جا نیفتاده باشد. یا مثلاً ممکن است خانواده همسر شما مذهبی باشند و مهمانی‌شان در نظر شما، حوصله‌سربر و خشک بیاید! مشاهده چنین چیزهایی احتمال دارد برای شما یا همسرتان کمی نا‌راحت‌کننده و در بلندمدت مولود مشکلات بیشتر باشد.
چطور در عین اختلاف مذهبی، ازدواج موفقی داشته باشیم؟
حل تعارض را یاد بگیرید
از آنجایی که روابط انسانی به‌طور کلی همیشه دارای تعارض هستند، به عنوان اولین مهارت باید مهارت حل تعارض را یاد بگیرید. مهارتی که به شما می‌آموزد چطور بدون کاهش صمیمیت رابطه، با تعارض‌هایی که در آن به وجود می‌آید برخورد کرده و آنها را حل کنید یا حداقل مدیریت‌شان کنید.
با رفتار‌های مخرب رابطه آشنا باشید
در رویکرد روانشناسی واقعیت‌درمانی، هفت رفتار وجود دارد که هر کدام‌شان به تنهایی می‌تواند یک رابطه را به قهقرا ببرد این موارد عبارتند از:
- انتقاد
- غر زدن
- تهدید
- تنبیه
- باج و رشوه دادن با هدف کنترل کردن طرف مقابل
- سرزنش
- شکایت
هر یک از این موارد می‌تواند در صورت تکرار و بدون در نظر گرفتن موقعیت طرف مقابل شخصیت او را خدشه‌دار کرده و با القای احساس ناکافی بودن، او را سخت آزرده کند.
یاد بگیرید چطور رابطه را عاشقانه‌تر کنید
یکی از نکات مهم ساخت رابطه ایدئال این است که بدانید عشق به هیچ عنوان کافی نیست! بسیاری از دخترخانم‌ها و آقاپسرها تصور می‌کنند در ابتدای زندگی، عشق بسیار زیادی بین آنها وجود دارد اما زوج‌های موفق، آن‌هایی هستند که در رابطه به‌طور مشترک برای افزایش عشق و صمیمیت، تلاش می‌کنند. یک رابطه خوب ساختنی است.
با دنیای مطلوب هم آشنا شوید
برای هر انسانی ایدئال‌هایی در دنیای مطلوبش وجود دارد و کسی نباید به تصاویر این دنیای مطلوب آسیب زده یا به آنها توهین کند. به زبان ساده این مفهوم به این موضوع اشاره دارد که هر کسی طی چندین سال زندگی خودش به یک‌سری از موضوعات و مسائل، علاقه پیدا کرده و آنها برایش مهم هستند. مثلاً ممکن است برای شما، خانواده و پدر و مادرتان بسیار اهمیت داشته باشند و از ته دل عاشق‌شان باشید. حالا تصور کنید اگر بر سر مسئله‌ای همسرتان به آنها بی‌احترامی کند، چقدر نسبت به او احساس‌تان بد میشود؟ یا حتی برعکس ممکن است مثلاً در دنیای مطلوب همسر شما، موفقیت شغلی‌اش جای گرفته باشد، حالا اگر شما دائم به هر دلیلی بخواهید او را از این هدفش دور کنید، به این رابطه صدمه زیادی وارد کرده‌اید.
لطفاً به تغییر همسرتان بعد از ازدواج امیدوار نباشید
اگر می‌خواهید با کسی رابطه‌ای برقرار کنید، باید چیزی که او در لحظه حال است را بپزیرید و امیدی به تغییرش در آینده نداشته باشید، با این حساب در مورد اختلاف مذهبی در ازدواج هم روی تغییر آن حساب باز نکنید.
نکته پایانی
برای ساخت ازدواج موفق در عین اختلاف مذهبی، می‌توانید از مشاور پیش از ازدواج کمک بگیرید، چراکه در این جلسات، روانشناس هم میزان اختلاف شما در مسائل مذهبی را بررسی می‌کند و هم به این می‌پردازد که آیا به جز مذهب در مسائل دیگری هم اختلافات دارید؟ مثلاً آیا سبک دلبستگی‌تان با یکدیگر تفاوت دارد؟ خانواده‌هایتان چقدر تفاهم دارند؟ از نظر سنی مشکل خاصی وجود دارد یا نه و... بنابراین اول از همه یادتان باشد که اختلاف مذهبی تنها اختلافی نیست که می‌تواند در رابطه شما وجود داشته و زندگی‌تان را به خطر بیندازد و در درجه دوم بدانید که به همان اختلاف مذهبی هم باید به شدت توجه کنید.